Αμφίπολις και άχρηστοι κληρονόμοι...

Πηγή Πενταπόσταγμα / Ανδρέας Ζαμπούκας /

Έχω γυρίσει πολλούς αρχαιολογικούς χώρους, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από γκρίνια και διαστροφή (η γυναίκα μου δεν με αντέχει…), ψάχνω πάντα να καταλάβω την οικονομική διαστρωμάτωση των κατοίκων  της ευρύτερης  τοποθεσίας.

Τελευταία  αποκαρδιωτική έκπληξη  ήταν μια πρόσφατη επίσκεψη στη Βεργίνα. Είχα να πάω από μικρό παιδί και δεν θυμόμουν πολλά πράγματα. Είναι απίστευτο το πόσο παρηκμασμένο είναι το χωριό, γύρω από τα μνημεία και πόσο κιτς τα εστιατόρια που πουλάνε φαγητό (τέτοιο συνδυασμό χρωμάτων σε πινακίδα ούτε στο Ζεφύρι δεν έχει…)!. Σε ένα μέρος που επισκέπτονται άνθρωποι από όλο τον κόσμο, οι κάτοικοι του χωριού μοιάζουν να μην αντιλαμβάνονται που βρίσκονται. Πεταμένες πλαστικές καρέκλες σε οικόπεδα, σκουριασμένα αγροτικά  εργαλεία, σκουπίδια και εγκατάλειψη παντού!  Πολύ χειρότερα και από την Ολυμπία που είχα βρεθεί πέρυσι. Γιατί εκεί, τουλάχιστον, το τοπίο είναι απίστευτα όμορφο και ξεχνιέσαι.

Ρώτησα πόσο συνδέονται επιχειρηματικά οι κάτοικοι με τον αρχαιολογικό χώρο. Πόσοι από αυτούς, έβγαλαν χρήματα, μιας και καθημερινά και για όλο το χρόνο, συρρέουν πλήθη επισκεπτών και κατ΄επέκταση καταναλωτών. «Μπα» μου είπε ένας υπάλληλος του Μουσείου, «ελάχιστοι με τα εστιατόρια  κι εμείς που δουλεύουμε εδώ». Οι υπόλοιποι ασχολούνται με τα χωράφια και επειδή δεν έχουν και πολλά στρέμματα, είναι κυρίως φτωχοί άνθρωποι.»

Τα ίδια στην Ολυμπία, στο Δίον, στη Μεσσήνη και παντού. Μήπως η Αθήνα αξιοποίησε ποτέ τη δυνατότητα των μνημείων της; Πόσο άραγε είναι το ποσοστό των ξένων που έρχονται αποκλειστικά για την πόλη;

Περιμένουν λοιπόν όλοι να βγει ο «θησαυρός» από τον τεράστιο τάφο. Άλλοι για να βγάλουν χρήμα και κάποιοι άλλοι για να πάρουν την πολιτική δόξα. Και οι δύο, αποτελούν κλασικά δείγματα «γραικύλου» και τυχοδιώκτη. Γιατί προσβλέπουν σε κέρδη άλλων και όχι της δικής τους προσπάθειας. Και εξηγούμαι. Πρώτον, κανείς τουρίστας δεν πρόκειται να πάει να χτυπήσει τις πόρτες των Σερραίων για να τους δώσει λεφτά (Οι κάτοικοι της Ολυμπίας ακόμα απορούν γιατί δεν μένουν οι τουρίστες  πάνω από μία ώρα στο χωριό τους. Έλα ντε, γιατί δεν κάθονται στην σπασμένη πλαστική καρεκλίτσα τους…;).  Αν δεν υπάρξουν υποδομές, κανείς δεν πρόκειται να ασχοληθεί παρά μόνο με το μνημείο. Δεύτερον, ο Σαμαράς και ο κάθε πολιτικάντης που περιμένει  δόξες και μεγαλεία, συνήθως δεν έχει ιδέα για την πολιτιστική κληρονομιά που παρέλαβε και για την αξία της Παράδοσης που θα έπρεπε να συμπεριλάβει στην ελληνική παιδεία (όταν λέω  Παράδοση δεν εννοώ  τσαρούχια, φουστανέλες και παπαδαριό…). Την όποια σχέση με τον πολιτισμό την αντιλαμβάνεται όπως  ο γύφτος την ντιβανοκασέλα του.

Τα πράγματα είναι απλά. Χωρίς επιχειρηματική συνείδηση και παιδεία, ό,τι και να πουλήσεις, στράφι θα πάει. Πρέπει πρώτα εσύ ο ίδιος να καταλάβεις την αξία του «προϊόντος» και μετά να μπεις στην παραγωγή και στην προώθηση. Επίσης πρέπει, να δημιουργήσεις γύρω από το σπουδαίο πολιτιστικό περιβάλλον και ένα ανάλογο σύγχρονο, με  δράσεις, ωραία ξενοδοχεία, πολιτιστικό, ανασκαφικό και αγροτικό ίσως τουρισμό. Αν όμως, σου πει κάποιος ότι όλα αυτά θέλουν δουλειά και σχέδια, τότε, δυσκολεύεσαι να το συνηθίσεις…

Από την άλλη, όταν  επιμένεις, ως εξουσία,  να χρησιμοποιείς το παρελθόν για προπαγάνδα και καλλιέργεια μεσσιανιστικής κουλτούρας, τα πολιτικά σου οφέλη θα είναι ελάχιστα. Γιατί θα απολάμβανες το σεβασμό και τη λαϊκή αποδοχή, αν είχες δημιουργήσει με τηn εκπαίδευση, πολιτιστική συνείδηση στους νέους. Τώρα όμως, περιμένεις να «λάμψεις» με την ανακάλυψη, ως τις επόμενες εκλογές. Τόσο κοντόφθαλμος και αεριτζής είσαι.

Έχω λοιπόν την εντύπωση, πως ό,τι κι αν βγει μέσα από τον τάφο της Αμφίπολης  άνθρακας θα είναι και όχι θησαυρός. Ακόμα κι ο Αλέξανδρος να είναι (το πιθανότερο είναι ο στρατηγός Νέαρχος)  χαμένος θα πάει. Γιατί, ο θησαυρός είναι παντού δίπλα μας και δεν μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε. Στις θάλασσες, στα δάση, στα χωράφια μας, στον ήλιο και στα φωτεινά μυαλά που διώχνουμε καθημερινά στις ξενιτιές.

Τζάμπα η χαρά και ο ενθουσιασμός φιλαράκια Σερραίοι. Άδειος είναι ο τάφος και σας δουλεύουν. Αλλού είναι ο πλούτος και δεν τον βλέπετε…